Martin Berkofsky

Klasický klavírista a specialista na Liszta

Martin Berkofsky (9. dubna 1943 - 30. prosince 2013) byl americký klasický klavírista, známý především díky své interpretaci hudby Franze Liszta a Alana Hovhanesse. V letech 1982-1987 žil na Islandu ----- Martin Berkofsky kom inn í íslenskt tónlistarlíf eins og hvirfilbylur upp úr 1980 og var þá þegar ljóst að þar fór stór maður í listsköpun sinni. Martin var undrabarn og spilaði fyrst sjö ára gamall með sinfóníuhljómsveit Chicagoborgar, píanókonsert eftir Mozart. Hans stóra áhugamál í lífinu hefur ætíð verið Franz Liszt og hann fann ýmis verk eftir þann snilling sem áður höfðu legið gleymd víðs vegar í Evrópu. Hann varð síðan nokkurs konar sendiherra Bandaríkjanna og spilaði víða á vegum Bandaríkjastjórnar, þar til hann sendi gamla Bush bréf um að hann væri ekki sáttur við árásarstefnu Bandaríkjanna. Þá var hann strikaður út af sendiherralistanum og honum allar leiðir lokaðar. Fljótlega eftir að Martin kom til Íslands, en ást á konu leiddi hann þangað, lenti hann í hrikalegu slysi á mótorhjóli sínu og mölbraut á sér handlegginn, fjórtán brot. Honum var sagt að hann gæti aldrei spilað aftur en þökk sé ótrúlegum baráttuvilja og að hans mati lækningu að handan, tókst honum að komast aftur að sínu hljóðfæri. Þegar veruleg hreyfing komst á að byggja tónlistinni hús á Íslandi um 1983 gerðist hann strax ötull baráttumaður fyrir þeirri hugmynd með þeim eina hætti sem hann kunni, að spila stuðningstónleika. Hann tók þátt í tónleikum í Austurbæjarbíói og hélt sjálfstæða tónleika í Þjóðleikhúsinu fyrir troðfullu húsi, spilaði út um land og hann spilaði í Harvard í Bandaríkjunum málinu til framdráttar. Hann gaf út snældu málinu til stuðnings - þá voru geisladiskarnir ekki komir - sem seldist ótrúlega vel. Martin hélt upp á sextugsafmælið sitt með því að hlaupa 880 mílur í Bandaríkunum og halda tónleika á hverju kvöldi eftir hlaup dagsins. Þannig safnaði hann yfir 10 milljónum króna sem runnu til þeirra sem voru með krabbamein á hverjum stað. Hann hefur spilað mikið í Austurlöndum nær, enda armenskur gyðingur að uppruna, og á Ítalíu síðustu ár allt til stuðnings baráttunni við krabbamein. Sjálfur hefur hann aldrei haft neinn áhuga á peningum. Félagar í Samtökum um tónlistarhús, í samstarfi við Krabbameinsfélag Ísland, eru að fá Martin hingað til lands til að halda styrktartónleika í Hörpu, en til þeirrar byggingar lagði hann mikilsverðan skerf. Hann mun flytja verk Liszts sem enn á erindi við okkur með tónlist sinni, enda þótt liðnar séu þrjár aldir síðan hann fæddist.